Ogólne informacje o dyrektywie MID i jej wdrażaniu
Decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej w dniu 31 marca 2004 r. została ustanowiona dyrektywa o przyrządach pomiarowych, zwana potocznie MID (skrót pochodzi od angielskich słów – Measuring Instruments Directive). Dyrektywa ta obejmuje dziesięć kategorii przyrządów pomiarowych:
- wodomierze,
- gazomierze i przeliczniki do gazomierzy,
- liczniki energii elektrycznej czynnej,
- ciepłomierze,
- instalacje do ciągłego i dynamicznego pomiaru ilości cieczy innych niż woda,
- wagi automatyczne,
- taksometry,
- materialne miary długości i objętości,
- przyrządy do pomiaru wymiarów,
- analizatory spalin samochodowych.
MID należy do grupy dyrektyw nowego podejścia, wdrażających system oceny zgodności, zastępujący – w przypadku przyrządów pomiarowych – dotychczasowy system prawnej kontroli metrologicznej, w zakresie zatwierdzenia typu i legalizacji pierwotnej.
Dyrektywa została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym WE Nr L135 w dniu 30 kwietnia 2004 r. Z dniem ogłoszenia zaczęły biec terminy jej wdrożenia. Do dnia 30 kwietnia 2006 r. dyrektywa musi być wprowadzona do prawodawstwa każdego państwa członkowskiego. Od 30 października 2006 r. państwa członkowskie powinny zacząć stosować ją w praktyce. Oznacza to, że każdy nowo skonstruowany przyrząd pomiarowy, powinien być objęty od 30 października 2006 r. systemem oceny zgodności. Wprowadzono też dziesięcioletni okres przejściowy do 29 października 2016 r.
Zasady unijne, wyrażone w dyrektywach – zarówno starego jak i nowego podejścia – odnoszą się do fazy przed wprowadzeniem przyrządu pomiarowego do obrotu i użytkowania. Dotyczą czynności prawnej kontroli metrologicznej – zatwierdzenia typu i legalizacji pierwotnej lub odpowiadających im procedur oceny zgodności. Natomiast faza użytkowania – a więc legalizacja ponowna – pozostawiona jest państwom członkowskim do indywidualnych rozstrzygnięć.
Ocena zgodności wiąże się z przejściem w 1985 r. od dyrektyw „starego podejścia” do dyrektyw „nowego podejścia” i oceną modułową wyrobów, opracowaną w latach 1990–1993. Jest to spójny system postępowania, uregulowany w Polsce w ustawie z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (t.j. Dz. U. z 2004 r. Nr 204, poz. 2087). Ocena wyrobów dotyczy tylko wymagań zasadniczych, a najprostszą metodą udowodnienia, że wyrób spełnia te wymagania, jest wykazanie zgodności z normą europejską, zharmonizowaną z dyrektywą. Postępowanie dowodzące zgodności musi być realizowane według procedury złożonej z jednego lub dwu, spośród kilkunastu modułów oceny zgodności. Niektóre moduły mogą być realizowane przez samego wytwórcę, większość wymaga udziału strony trzeciej, zwanej jednostką notyfikowaną. Na dowód, że wyrób przeszedł ocenę pomyślnie, na wyrobie nakłada się znak „CE”, a producent wystawia deklarację zgodności. Kontrola prawidłowości postępowania producentów odbywa się w ramach tzw. systemu nadzoru rynku.
Przewidywane są następujące fazy wdrażania MID:
- Do 29 października 2006 r. przyrządy pomiarowe objęte dyrektywą podlegać będą – jak dotychczas – zatwierdzeniu typu przez Prezesa Głównego Urzędu Miar i legalizacji pierwotnej, dokonywanej przez organy administracji miar.
- Dziesięciolecie pomiędzy 30 października 2006 r. i 29 października 2016 r. to okres przejściowy, w którym obowiązywać będą jednocześnie stare i nowe zasady – stare wobec przyrządów pomiarowych posiadających ważną decyzję zatwierdzenia typu, wydaną przed 30 października 2006 r. i nowe - wobec przyrządów pomiarowych poddanych ocenie zgodności od 30 października 2006 r. Przyrządy pomiarowe, posiadające ważną decyzję zatwierdzenia typu, będą produkowane i poddawane legalizacji pierwotnej przez organy administracji miar aż do wygaśnięcia terminu ważności tej decyzji (ale nie dłużej niż do 29 października 2016 r.). Nowe konstrukcje przyrządów pomiarowych, zgłaszane od 30 października 2006 r., poddane będą ocenie zgodności.
- Od 30 października 2016 r. przyrządy te podlegać będą wyłącznie ocenie zgodności.
Legalizacją ponowną będą objęte zarówno przyrządy pomiarowe, które przeszły legalizację pierwotną, jak i te, które były poddane ocenie zgodności – ocenie wyrobu przez jednostkę notyfikowaną lub ocenie końcowej w systemie jakości certyfikowanym przez jednostkę notyfikowaną.
Niezależnie od oceny zgodności z dyrektywą MID, przyrząd pomiarowy może być poddany ocenie zgodności z innymi dyrektywami (np. z dyrektywą niskonapięciową LVD). Na przyrządzie znajdować się będzie znak zgodności CE i numer jednostki notyfikowanej nawet wtedy, gdy przyrząd nie został poddany ocenie zgodności z dyrektywą MID. Elementem oznaczenia, świadczącym że przyrząd pomiarowy przeszedł pomyślnie ocenę zgodności z dyrektywą MID, jest dodatkowe oznakowanie metrologiczne – litera M i dwie ostatnie cyfry roku w prostokątnej ramce. W deklaracji zgodności producent powinien stwierdzić, z jakimi dyrektywami wykazano zgodność. Wobec tego w dokumencie tym powinna być wymieniona dyrektywa MID, jeżeli taka ocena zgodności została dokonana.
Metadane
Główny Urząd Miar
Paulina Olszewska Biuro Certyfikacji
Agnieszka Goszczyńska Redakcja Biuletynu Informacji Publicznej GUM
Agnieszka Goszczyńska